Voor Eric de Vroedt is Brown Sugar Baby verhaal dat verteld móet worden

- door de redactie - ENSCHEDE - Hij is de man van het monumentale theaterstuk (later de tv-serie) De eeuw van mijn moeder, waarin hij het leven van en de problematische relatie met zijn Indische moeder onderzocht. Tijdens de research stuitte Eric de Vroedt, regisseur, schrijver, acteur en artistiek directeur van Het Nationale Theater, op zoveel verhalen dat daaruit inmiddels een nieuwe voorstelling ontstond: Brown Sugar Baby.

Zaterdag 18 mei staat Het Nationale Theater met deze zenuwslopende komedie met live jazzmuziek in het Wilminktheater. Met op het podium, behalve onder anderen Hein van der Heijden, Esther Scheldwacht en Theo d’Or-winnares Mariana Aparicio, ook vijf jazzmuzikanten die muziek in de stijl van Duke Ellington en George Gershwin ten gehore brengen.

Want de opa van De Vroedt (51) was jazztrompettist in meerdere jazzbands in het Nederlands-Indië van de jaren dertig. “Mijn moeder heeft me over mijn opa altijd maar twee dingen verteld: hij was jazztrompettist in Batavia en is omgekomen in het jappenkamp. Toen ik na haar dood op onderzoek ging naar haar leven, bleken achter die twee zinnen allerlei verhalen schuil te gaan die naar mijn gevoel verteld móesten worden.”

Omarmen
Het heeft lang geduurd voor Eric de Vroedt zijn Indische roots heeft kunnen omarmen. Eigenlijk is hij pas drie jaar geleden als Indische Nederlander geboren, na het overlijden van zijn moeder. “Het leek wel of zij op de boot naar Nederland, in 1948, alle banden met Indië heeft verbroken. Zij werd hier bijna Nederlandser dan de Nederlanders. Maar toen ze op het eind van haar leven ziek werd, voelde ze dat ze er toch niet helemaal bij hoorde.”

Door het onderzoeken van haar leven, van 1940 tot en met 2020, ontdekte De Vroedt veel “grote verhalen”. “Pijnlijke en dramatische verhalen ook. Ik was op dat moment bezig met een theaterstuk over big pharma, maar het was net of mijn voorouders zeiden: Dit moet eerst.” In de voorbereiding maakte hij ook een reis naar Indonesië, op zoek naar resten van de tijd waarin zijn opa en zijn jonge moeder leefden.

Gewantrouwd
“Het Batavia van de jaren dertig kende een opwindend cultureel leven, met veel (jazz)muziek, dans, feesten, met name in grotere hotels. “Het was er toen veel wilder dan in Nederland. Vergelijk het met Berlijn in die jaren.” Maar het was wel een ‘feestje’ voor een beperkte groep. “Alleen voor een blank publiek, zeker niet voor de inheemse bevolking. En de Indische mensen manoeuvreerden tussen die twee groepen, maar werden door beiden gewantrouwd.”

Behalve een familieverhaal over de jazzbands van zijn opa vertelt Brown Sugar Baby ook een politiek en een maatschappelijk verhaal. “Het begint als een komedie, maar het wordt al snel pijnlijk.” Het stuk stelt nadrukkelijk de rol van de Indische tussenlaag aan de orde. “Ik wil de worsteling en de pijnlijkheid van de situatie daar laten zien. En het publiek daarin betrekken. Hoe zou het zijn geweest om daar in die tijd te zijn en welke keuzes zou je maken.”

Mussert
En dan de politieke laag van het verhaal, over het racisme en de zogenaamd goedbedoelde onderdrukking door de Nederlanders van de steeds sterker wordende onafhankelijkheidsbeweging onder leiding van Soekarno en Hatta. “De onderdrukking werd steeds harder, tot Nederlands-Indië eigenlijk een soort van politiestaat was”, legt De Vroedt uit.

“Het stuk speelt niet helemaal toevallig in 1935. Dat was het jaar dat NSB-leider Anton Mussert Nederlands-Indië bezocht. Hij werd daar, tegen de zin van de Nederlandse regering, met alle egards ontvangen door de toenmalige gouverneur-generaal. Mussert was vol lof over de manier waarop de opstandige Indonesiërs werden onderdrukt. Zijn bezoek speelt ook letterlijk een rol in Brown Sugar Baby.”

Foto: Anne-Claire de Breij