‘Je hoort een geïnspireerde Händel die ons laat meegenieten van verschillende genres’
Ton Koopman wordt in oktober 80 jaar. Ter ere van deze mijlpaal dirigeert hij op zaterdag 19 oktober in het Muziekcentrum Enschede zijn eigen Amsterdam Baroque Orchestra & Choir bij de uitvoering van Händels oratorium Esther.
Op de vraag of Esther een verjaardagscadeau is, is het antwoord van de veelzijdige dirigent, organist, klavecinist én muziekpedagoog resoluut: ‘’Oh, zeker! Je mag het zelfs een prachtig cadeau noemen. Ik verheug mij er al tijden op en ben al lang bezig met de voorbereidingen. Het idee komt trouwens van koormeester Peter de Groot.’’
Ton Koopman is een van de belangrijkste pleitbezorgers van barokmuziek, misschien wel de belangrijkste. Zijn liefde voor deze muziek is in de loop der jaren alleen maar gegroeid. ‘’Bach is mijn eerste liefde, maar Händel komt daar heel dicht bij in de buurt. Barok blijft fascinerend.’’
Het verhaal van Esther, gebaseerd op het toneelstuk van Jean Racine, vertelt het verhaal van de joodse wees die koningin van Perzië wordt en haar volk redt van een dreigende slachting door de kwaadaardige Haman. Händel weet op meesterlijke wijze de verschillende emoties en karakters in zijn muziek tot leven te brengen: van liefde en wanhoop tot wraak en triomf.
Nieuwe editie
Esther is een avondvullend oratorium dat in concertstijl wordt uitgevoerd, zoals dat gebruikelijk was in Händels tijd. Speciaal voor deze uitvoering heeft Ton een nieuwe editie samengesteld, waarin hij elementen uit een vroege versie uit 1720 en een latere versie uit 1732 combineert. ‘’We kunnen niet het hele stuk opvoeren. Dat is te lang’’, zo legt Ton uit. ‘’Het is bekort en dat kan prima. Door een combinatie te maken van de mooiste stukken uit versies uit 1720 en 1732 krijgen de bezoeker de mooiste stukken te horen. Zo zitten in de eerste versie een paar prachtige area’s.’’
Jeugdige geest
Esther is het eerste Engelse oratorium van Händel, waarmee hij een compleet nieuw genre introduceerde. Het is een zeldzaam uitgevoerd en prachtig oratorium, boordevol levendige muziek die Ton Koopmans artistieke talent en jeugdige geest viert. Toch is Esther niet zo heel bekend. ‘’Klopt,’’ aldus Ton. ‘’Maar het is wel een prachtig stuk. Het is soms verdrietig, soms vrolijk. Showmomenten wisselen af met tere momenten. Je hoort een geïnspireerde Händel die ons laat meegenieten van verschillende genres. De veelzijdigheid zie je ook in de keuze voor vele instrumenten: onder meer hoorns, pauken, hobo's en zelfs een harp. Prachtig.’’
Opkomende sterren
De solisten in deze uitvoering zijn stuk voor stuk sterren van internationale allure. De Russische sopraan Julia Lezhneva, bekend om haar engelachtige stem, vertolkt de rol van Esther. Maarten Engeltjes, een Nederlandse countertenor, neemt zowel de rol van koning Ahasverus als Mordecai voor zijn rekening. De rol van de slechte Haman wordt vertolkt door de Duitse bas-bariton Andreas Wolf, een van de opkomende sterren in de wereld van Händel-opera's.
Volgens Ton is Esther heel toegankelijk. Het wordt voor veel bezoekers flink genieten. ‘’Esther is open en duidelijk. Zeker niet zwaar, maar wel een stuk waar je van kunt genieten en misschien wel een traantje bij kunt laten. Het is emotie die iedereen begrijpt.’’
Ideale zaal
Hoewel Ton Koopman over de hele wereld optreedt, keert hij steeds weer met plezier terug naar Twente. Over het Muziekcentrum Enschede is hij lovend: ‘’Ik ben er vaker geweest, maar niet vaak genoeg. Het is een prachtige zaal die geweldig klinkt voor niet al te grote ensembles. Het Muziekcentrum is een ideale zaal voor onze muziek.’’
Niet alleen het Muziekcentrum is geliefd bij Ton, ook Twente heeft een warm plekje in zijn hart. ‘’Ik ben vanaf mijn tiende organist geweest in Almelo. Dat heb ik gedaan tot mijn 27ste. Ook stadjes als Ootmarsum en Oldenzaal heb ik lief. Musea, de kerken met de mooie orgels: prachtig.’’