Händel heeft zo’n manier van componeren dat zijn muziek toegankelijk is voor een breed publiek, ik noem het wel eens "muziek voor de miljoenen." Het raakt je, het komt direct binnen.

Ik ben altijd gek geweest op muziek, vanaf heel jonge leeftijd. Ik kon al muziek lezen voordat ik woorden kon lezen. Zingen was voor mij het mooiste wat er was. Ik herinner me de organist in de kerk, die met zijn handen en voeten speelde. My God, wat een genie was dat. Dat heeft me enorm geïnspireerd.

Elke zomer vroeg ik aan een organist of ik orgelles mocht hebben, maar hij zei steeds dat mijn benen te kort waren om de pedalen te kunnen bereiken. Toch bleef ik volhouden. Ik schoof op de orgelbank heen en weer om de pedalen te halen, tot mijn broeken na een paar maanden versleten waren. Mijn moeder was daar niet blij mee, want we hadden niet veel geld. Uiteindelijk, toen ik 16 was, mocht ik eindelijk orgelles nemen, maar tegen die tijd had ik mezelf al veel geleerd. Ik was als autodidact al goed gevorderd.

Na het conservatorium en mijn studie muziekwetenschap, begon ik samen te werken met Q. Ebbinge en een aantal andere jonge muzikanten. We vormden een ensemble, Musica da Camera, en speelden kamermuziek. Q. heeft ook bij mijn barokorkest hobo gespeeld en later ook in het Orkest van de Achttiende Eeuw. Op een gegeven moment zei hij dat ik me vooral op Bach moest richten, en Frans Bruggen op Haydn, Mozart en Beethoven. Daar was ik het natuurlijk niet mee eens, en die samenwerking stopte uiteindelijk. Maar mijn carrière ontwikkelde zich langzaam richting een internationaal niveau.

Wat is de belangrijkste les die u tijdens uw carrière heeft geleerd?

Eigenlijk zijn het er twee. Ten eerste, zorg dat je weet waar je het over hebt. Het is belangrijk om je goed te oriënteren. Daarom was muziekwetenschap voor mij zo cruciaal. En ten tweede: vergeet nooit muziek te maken. Beide elementen zijn essentieel.

Ik gaf vanmorgen een voorbeeld: ik organiseer een festival in Frankrijk, vlakbij mijn tweede huis. Voor mijn verjaardag vroeg een van mijn mede-bestuursleden ooit: "Wat wil je voor je verjaardag doen?" Mijn antwoord was simpel: "Ik wil de Matthäus-Passion van Bach uitvoeren." En dat hebben we gedaan.

Het was een groot publiek. Na afloop was er een moment van volledige stilte. Ik had de mensen muisstil gekregen, en ineens overviel me een gevoel van emotie. Het was zo bijzonder, ik kreeg er zelf tranen van in mijn ogen. Dat moment herinnerde me eraan hoe krachtig muziek is. Muziek is goed voor je brein, maar vooral voor je gevoel.

Als een componist als Bach, en dat geldt ook voor Händel, zoveel emotie kan uitdrukken in zijn muziek, dan moet je dat als uitvoerder ook laten horen. Dat zijn voor mij de twee belangrijkste elementen: emotie en verstand. Gebruik de kennis die je hebt, en als je die niet hebt, zoek het op.

"Maak geen dwaas van jezelf. Als je iets niet weet, vraag het aan collega's die het wel weten." Dat is iets wat ik altijd heb onthouden. Tegenwoordig komen steeds meer collega's naar mij toe met vragen: "Wat weet je hiervan? Waarom zou je het zo doen?" En voor mij is dat woordje "waarom" altijd het centrale punt geweest in mijn carrière. Zelfs toen ik les kreeg, was mijn vraag altijd: "Meneer waarom?"

Dat vond mijn docent destijds niet altijd even leuk. Hij had een harde, koele aanpak. Maar ik bleef vasthouden aan mijn vraag: “Waarom?” En dat heb ik later ook aan mijn eigen studenten meegegeven. Ik heb hen altijd aangemoedigd om te blijven vragen, om nieuwsgierig te zijn.

Het gaat er niet om ruzie te zoeken of te zeggen: "Waarom heb je dat zo idioot gedaan?" Je kunt op een vriendelijke manier vragen stellen en zo van elkaar leren. Vragen stellen is een manier om samen verder te komen. Dat is iets wat ik altijd geprobeerd heb over te brengen.

Zou u, met de kennis van nu, uw jongere zelf ander advies geven? Of misschien aan jongeren van vandaag?

Eigenlijk zou ik mijn jongere zelf aanraden om hetzelfde te doen als wat ik heb gedaan. Lees zoveel mogelijk, verdiep je in allerlei onderwerpen en oriënteer je zo breed mogelijk. Praat met mensen die misschien meer weten over de dingen waar je zelf nog twijfels over hebt. En wees vooral niet bang om vragen te stellen. Vraag hen: “Waarom heb je dat zo gedaan?” Niet om te bekritiseren, maar om oprecht te willen leren. Het is belangrijk om je open te stellen en nieuwsgierig te blijven.

Wat vond u het leukste aan lesgeven?

Het overdragen van kennis, dat vind ik het mooiste. Het delen van de ervaringen die je door de jaren heen hebt opgedaan. Na zoveel jaren in het vak heb je natuurlijk het nodige meegemaakt, en het is geweldig om die verhalen en inzichten met anderen te delen.

Daarnaast vind ik het heel belangrijk om te vertellen waarom je iets doet. Ik leg dat altijd uit aan mijn studenten, omdat het begrip achter de keuzes essentieel is. Toen ik zelf les kreeg, stelde ik mijn leraren ook altijd de vraag "waarom?". Dat werd niet altijd gewaardeerd, want in die tijd werd het niet zo gebruikelijk gevonden om dat te vragen. Leraren werden daar soms geïrriteerd van, omdat het idee was dat zij alles wisten en je dat gewoon moest accepteren. Maar voor mij was dat "waarom" altijd de kern van het leerproces.

Esther is een speciale uitvoering, een bijzondere mijlpaal ter ere van uw verjaardag. Hoe voelt dat voor u? En denkt u dat barokmuziek weer wat meer in de belangstelling komt?

Ik geloof dat barokmuziek de meest toegankelijke vorm van klassieke muziek is. Barok heeft ritme, dans, en de melodieën zijn heel aansprekend. Dat maakt het voor jonge mensen veel makkelijker om zich erin te verdiepen dan bijvoorbeeld een grote symfonie.

Het is ook echt noodzakelijk om jongeren naar die concerten te krijgen. Tijdens een schoolconcert rennen de kinderen door de zaal, spelen met het publiek, en het hele optreden wordt een interactieve ervaring. Dat vinden ze fantastisch. Na afloop komen ze naar me toe voor een high five. Het mooiste is dat die kinderen terugkomen. Ze nemen hun ouders of grootouders mee, en zo ontstaat er een nieuwe generatie die van klassieke muziek gaat houden.

Ik herinner me een jongetje dat na een concert naar me toe kwam en zei: "Meneer, ik vond de muziek heel mooi." Dat is precies waarom ik dit doe. Het gaat niet om mij, het gaat om hen. Het is ook echt belangrijk om hier aandacht aan te blijven besteden, want kinderen zingen bijna niet meer op school, kinderkoorprojecten krijgen steeds minder subsidie. Maar die kinderconcerten kosten bijna niets en het is een investering in je toekomstig publiek. Over twintig jaar zijn veel mensen die nu in de zaal zitten er niet meer. Dus je moet nu beginnen met het publiek van morgen.

Wat maakt Esther zo speciaal? Waarom mogen mensen deze uitvoering niet missen?

Esther is bijzonder om meerdere redenen. Allereerst is de hoofdrol een vrouw, Esther, en die wordt vertolkt door niemand minder dan Julia Lezhneva, een fantastische sopraan en een echte wereldberoemdheid. Ze draagt deze productie volledig, samen met andere geweldige zangers, maar zij is absoluut nummer één. Haar vermogen om je hart te raken is ongeëvenaard. Ze heeft een enorme expressiviteit en weet zowel emotioneel als krachtig te zingen, wat haar een bijzonder beweeglijke persoonlijkheid op het podium maakt.

Daarnaast speelt het koor een hele belangrijke rol in Esther. En ik moet zeggen, we hebben een geweldig koor – misschien wel het mooiste koor dat er is. Hun rol in dit stuk is indrukwekkend, met muziek die soms uit andere werken van Händel komt of erop lijkt. Händel heeft zo’n manier van componeren dat zijn muziek toegankelijk is voor een breed publiek, ik noem het wel eens "muziek voor de miljoenen." Het raakt je, het komt direct binnen.

Op een bepaald moment hoor je een spectaculair dubbelkoor, begeleid door drie trompetten, twee hoorns, strijkers, hobo's en andere blazers. Dat is echt iets wat je niet wilt missen, zeker niet in een zaal zoals die hier – een prachtige zaal die perfect is voor dit ensemble. We zijn met een koor en orkest samen ongeveer 60 man, wat een mooie balans geeft. Het is kleiner dan de grote orkesten van de 18e eeuw, maar dat maakt het juist intiemer en fijner.

We kennen natuurlijk allemaal Händels Messiah, en dat stuk schreef hij na een moeilijke periode. Maar Esther schreef hij in een moment van grote roem. Het is een succesvol werk, en hij heeft het zelfs twee keer geschreven. Voor deze uitvoering combineren we de mooiste delen uit beide versies. Wat het extra speciaal maakt, is dat je Esther niet zo vaak hoort. Maar zodra je het hoort, krijg je dat gevoel van herkenning: "Waar ken ik dit van?" Het is alsof je bekende muziek hoort die toch nieuw voor je is. Voordat je het weet, is de voorstelling voorbij – zo meeslepend is het.